Duurzaam Waterbeheer

Doordat droge zomers door klimaatverandering steeds vaker voorkomen, neemt de beschikbaarheid van schoon zoetwater in Noord-Holland af. Bij onvoldoende aanvoer van (zoet)water kan de grondwaterstand zakken, verzilting optreden en is de kans groot dat de waterkwaliteit achteruit gaat. De sector die als eerste door droogte wordt getroffen is de landbouw. In tijden van droogte en watertekort groeien gewassen minder goed. En waar zout grondwater naar boven komt zijn bepaalde teelten helemaal niet mogelijk. Dit heeft effect op de manier waarop wij omgaan met water maar ook op de balans tussen zoet en zout water. Binnen de hotspot ‘duurzaam waterbeheer’ is er daarom aandacht voor waterbewust ondernemen. Studenten verzamelen o.a. informatie rondom een klimaat-robuust watersysteem, er wordt onderzoek gedaan naar ondergrondse opslag voor zoetwater als collectieve waterbron voor irrigatie. 

Doel  

Expertisecentrum duurzaam watersysteem waar ondernemers, docenten en studenten leren om als watermanager een bedrijf te runnen mede door ontwikkelen en delen van kennis over het complete watersysteem. 

Partners  

• NPPL Klaas Schenk  
• Vertify  
• Samenblauwgroen.nl (HHNK, PWN en 30 Gemeenten)  

Uitvoeringslocaties  

1. NPPL Klaas Schenk / Anna Paulowna  
2. Nieuwe Diep Visafslag / Den Helder 

Wat gaan we doen? 

Locatie Anna Paulowna  

Met het akkerbouwbedrijf ‘Hoeve Lotmeer’ is akkerbouwer Klaas Schenk in Anna Paulowna aangesloten bij Nationale Proeftuin Precisie Landbouw (NPPL) https://www.proeftuinprecisielandbouw.nl/. Zijn hoeve is ingericht als onderzoeks- en expertisecentrum voor agrarisch waterbeheer. Met het project Zoetwaterboeren wordt er in Anna Paulowna ingezet op het ontwikkelen, onderzoeken en demonstreren van een duurzaam watersysteem in de volle breedte, van wateraanbod en -opslag tot waterkwaliteit. Hiervoor worden tools ontwikkeld en toepasbaar gemaakt voor het schaalniveau van het individuele bedrijf.  

Onderwerpen die centraal staan binnen deze uitvoeringslocatie zijn:  

▪ Hoe om te gaan met overschotten aan water tijdens piekbuien die in toenemende mate optreden en met tekorten in droge perioden en de daarbij optredende verdroging en verzilting;  

▪ Hoe te zorgen voor de borging van de kwaliteit van het oppervlaktewater en het voldoen aan de eisen zoals het streven naar bijna 0-emissie;  

▪ Hoe vorm te geven aan de uitdaging om water zo te kunnen managen dat de kwaliteit en kwantiteit van de oogst geborgd blijft;  

▪ Hoe precisie irrigatie, wateropslag in de bodem en drainage op verschillende hoogten effect hebben op de kwaliteit van de bodem en het bodemleven.  

Via deze uitvoeringslocatie werken studenten samen met de partners van het project ‘Zoetwaterboeren’ aan de transitie naar duurzaam agrarisch waterbeheer met behulp van de nieuwste tools zoals sensoren, dataverzameling, managementsystemen en precisie irrigatie. Ze werken aan oplossingen en handvatten om als watermanager een bedrijf te runnen en flexibel in te spelen op (sterk) wisselende omstandigheden. 

Locatie Den Helder  

Zoals gezegd staan we voor verschillende water gerelateerde vraagstukken in Nederland. De nationale zoetwatervoorraad is kwetsbaar. Nederland verdroogt, waardoor het grondwater- en rivierwaterpeil geleidelijk daalt. Dit heeft gevolgen voor de natuur, biodiversiteit en drinkwaterbronnen in ons land. Ook zorgt een lage waterstand voor een hogere concentratie ongewenste stoffen in het rivier- en slootwater. In de toekomst krijgen we steeds vaker te maken met droge en hete zomers, gevolgd door natte winters. Bovendien regent het steeds vaker en in piekmomenten hebben we te maken met zogenaamde clusterbuien.  

Voor een toekomstbestendig Nederland gaan we op deze tweede waterlocatie kijken naar het circulaire watersysteem. Om van een lineair naar circulair watersysteem te gaan moeten praktische oplossingsrichtingen ontworpen worden om gebruikt water, zoals afvalwater van de douche, als grondstof te kunnen hergebruiken. Ook de tijd van ‘zoveel mogelijk water afvoeren’ is voorbij. Om een watertekort te voorkomen moeten we structureel water vasthouden. Water dat goed in de bodem kan zakken, kunnen we weer sneller als grondwaterbron gebruiken. Hoost het? Dan zorgen we ervoor dat het water niet wordt afgevoerd, maar juist kan worden opgeslagen of goed kan infiltreren.  

Op grote schaal moeten we daarom onze afvoersystemen vervangen voor infiltratiesystemen. Binnen deze uitvoeringslocatie gaan we ons daarom ook richten op het verbinden van organisaties in de keten (waterschappen, gemeenten, de arbeidsmarkt, deskundigen en het onderwijs – van po tot wo). Met al deze verbindingen werken we aan een duurzame infrastructuur, een nieuw (water) wegennet waarbinnen alle relevante stakeholders elkaar kunnen versterken.  

Binnen deze uitvoeringslocatie zijn twee hoofdlijnen uitgezet. De eerste is de oprichting van een wateracademy: een plek - virtueel én fysiek - waar we activiteiten samenbrengen rondom het opleiden en begeleiden van mensen. Daarbij gaat het over samenwerking op gebied van stages en traineeships, maar ook over het bundelen van kennis en informatie. De tweede lijn is techniekpromotie: hoe wijzen we jongeren, kinderen, ouders en zij-instromers de weg naar watertechniek en laten we zien hoe interessant die is? Ondertussen kijken we ook hoe we kunnen aansluiten bij de Zeven werelden van techniek, een gangbare methodiek in het onderwijs, en hoe we ons gezamenlijk kunnen presenteren op PET Events – techniekdagen voor basisscholen. 

Contact 

Duurzaam waterbeheer: Peter Hoekstra (MOET LINK WORDEN)